e-commerce w Polsce wydaje miliardy na dostosowanie do unijnych zmian prawnych

Izba Gospodarki Elektronicznej, wiodąca organizacja wspierająca rozwój e-handlu w Polsce,  zaprezentowała raport „e-Accurate 2024” - wydatki sektora e-commerce na dostosowanie do zmian prawnych”, który pokazuje skalę oraz koszty związane z dostosowaniem się nowych regulacji prawnych przez firmy w Polsce. Wnioski z raportu pokazują, że dostosowanie do zmian, takich jak RODO, dyrektywa Omnibus czy Akt o usługach cyfrowych (DSA), wymagało od sektora e-commerce znaczących nakładów finansowych i wielu zmian organizacyjnych. Każde takie wdrożenie wymaga poniesienia kosztów, w tym prac programistycznych, oraz stworzenia nowych procesów biznesowych związanych z compliance. Angażuje to istotne środki finansowe, które w konsekwencji, nie są przeznaczane na inwestycje i rozwój innowacyjnych rozwiązań. Jednocześnie, tak duża liczba aktów prawnych prowadzi często do niespójności regulacyjnych, nakładania się na siebie kompetencji organów nadzorczych, czy braku jednolitego rozumienia przepisów w poszczególnych państwach członkowskich.

Zmiany prawne w sektorze e-commerce są ważne dla zapewnienia dostosowanej do aktualnych wyzwań ochrony konsumentów, danych osobowych oraz transparentności w relacjach handlowych. RODO chroni dane osobowe, w tym dotyczące klientów, zapewniając im chociażby prawo dostępu do swoich danych. Dyrektywa Omnibus przeciwdziała manipulacjom cenowym i fałszywym opiniom, budując zaufanie do sprzedawców, zarówno w sieci, jak i w sklepach stacjonarnych. Z kolei Akt o usługach cyfrowych (DSA) nakłada nowe obowiązki m.in. na dostawców platform internetowych, wzmacniając bezpieczeństwo użytkowników.

Wyniki raportu pokazały, że roczne wydatki związane z wdrożeniem przepisów, jedynie takich aktów prawnych jak RODO, dyrektywy Omnibus czy Aktu o usługach cyfrowych (DSA), sięgają łącznie 55,4 miliarda złotych, co stanowi około 6% rocznej sprzedaży sektora e-commerce B2C i B2B oraz 18-20% marży firm. Średni koszt wdrożenia wyniósł 159,5 tysiąca złotych na firmę, przy czym największe przedsiębiorstwa ponosiły wydatki sięgające nawet miliona złotych. Tak znaczące obciążenia finansowe dodatkowo pogłębiają już i tak nierówną konkurencję z podmiotami z Chin.

Implementacja nowych regulacji prawnych okazuje się nie tylko kosztowna, ale również bardzo czasochłonna. Większość firm wskazała, że proces dostosowania trwał kilka miesięcy, jednak co dziesiąty przedsiębiorca zmagał się z wdrożeniem przepisów przez ponad dwa lata. Najdłuższy czas adaptacji dotyczył dużych firm o złożonych strukturach organizacyjnych, gdzie konieczne było zaangażowanie wielu działów oraz koordynacja licznych procesów. 

Z raportu e-Accurate 2024 wynika, że mniejsze podmioty, choć szybciej kończyły wdrożenia, często pozostawały w niepewności regulacyjnej z powodu braku zasobów do pełnego zrozumienia przepisów. Najbardziej czasochłonne były wdrożenia związane z przepisami dyrektywy Omnibus, które wymagały zmian zarówno w systemach IT, jak i w procesach sprzedażowych oraz obsługi klientów.

Aż 87% konsumentów świadomych dyrektywy Omnibus pozytywnie oceniło wprowadzone zmiany, dostrzegając większą transparentność cen i rzetelność opinii. Co istotne 63% wyraża zadowolenie z zasad wprowadzonych przez RODO. Najczęściej wskazywane korzyści wynikające dla konsumentów z obu powyższych aktów prawnych to eliminacja manipulacji opiniami, transparentność cen oraz możliwość większej kontroli nad własnymi danymi. Te regulacje nie tylko zwiększają poczucie bezpieczeństwa klientów, ale także wpływają na ich lojalność wobec sklepów, które dostosowują się do nowych wymagań.

Badanie wskazuje, że firmy muszą mierzyć się z wieloma trudnościami w procesie dostosowania się do nowych norm prawnych. Najczęściej wskazują na znaczące zaangażowanie czasu pracowników, co stanowi wyzwanie dla 19% badanych firm. Dodatkowym problemem jest niepewność regulacyjna oraz obawa przed potencjalnymi karami, które dotyczą 17% firm. Kolejną barierą jest konieczność angażowania zewnętrznych ekspertów i firm, co wskazało 16% respondentów.

Poziom dostosowania firm do różnych regulacji prawnych jest zróżnicowany. W przypadku przepisów RODO, dotyczących ochrony danych osobowych, aż 57% firm potwierdziło pełne wdrożenie wymaganych zmian. Dyrektywa Omnibus, wprowadzająca m.in. obowiązek informowania o najniższej cenie produktu z ostatnich 30 dni, została zaimplementowana przez 45% przedsiębiorstw. Z kolei 53% firm podjęło działania zgodne z przepisami aktu o usługach cyfrowych (DSA). Wyniki te pokazują, że mimo znaczących wyzwań, przedsiębiorcy podejmują wysiłki, aby sprostać nowym wymaganiom prawnym.

Zachowanie równych ram prawnych dla konkurencji z pozaunijnymi e-przedsiębiorcami, opartej na poszanowaniu fundamentalnych dla UE wartości oraz zwiększenie transparentności i pewności otoczenia prawnego to ogromne wyzwanie dla rynku e-commerce nie tylko w Polsce. Dlatego Izba Gospodarki Elektronicznej podejmuje szeroko zakrojone działania na rzecz wsparcia polskich przedsiębiorców w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami. W ramach kampanii „Taki Sam Start” stale współpracuje z administracją rządową na poziomie krajowym i europejskim, by realnie wspierać rozwój polskiego e-handlu. Ponadto Izba Gospodarki Elektronicznej analizuje rynek i dzieli się wynikami prowadzonych badań oraz edukuje przedsiębiorców w ramach Szkoły Gospodarki Cyfrowej.